یکی از موضوعات مهم در مطالعات خوشنویسی، بررسی تحلیلی سیر تحول خطوط در گذر زمان می‌باشد .
و خط نسخ به‌عنوان پرکاربردترین قلم در کتابت کلام الهی در ایران و دیگر بلاد اسلامی، از این موضوع مستثنی نیست.
پژوهش و تحقیق جدی و دقیق در این موضوع است که ما را به شناخت سبک‌ها و مکاتب مختلف نسخ نویسی و آشنایی با شیوه‌های خوشنویسان مؤثر هر سبک رهنمون می‌گردد.
کتاب فراز و فرود نسخ نویسی در ایران با موضوع بررسی تحولات سبک شناختی قلم نسخ از قرن ۴ تا ۱۴ هجری، اثری ارزشمند و قابل‌توجه در این حوزه است.
شناخت سیر تحول فرمی اقلام (خطوط) در خشنویسی با هدف بررسی تحولات سبک شناختی از موضوعات مهم حوزه مطالعات خوشنویسی است. کتاب پیش رو سعی دارد تحولات سبک شناختی قلم رو بررسی کند، که از پرکاربردترین اقلام ، به ویژه در کتابت قرآن در ایران بوده است، و با تکیه بر این رویکردد پدید آمده که قلم نسخ را واجد هویتی بصری میداند که کمابیش از سده هفتم ق این قلم(خط) را با آن شاکله میشناختهاند، از این رو بر مبنای این هویت تبار شناسی آن در حوصله کتاب پی جویی شده است.
البته در اثر حاضر قصد ارائه تاریخ قلم نسخ نیست، هدف بررسی تحولات ساختاری در سبک ها و مکاتب قلم نسخ و شیوه های خوشنویسان موثر در هر مکتب و سبک، برای رسیدن به نوعی طبقه بندی یا شناخت تحولات این قلم مبتنی بر سبک شناسی است.
همچنین در این اثر تلاش شده است تحلیل شیوه ها، سبک ها و مکاتب فارغ از ارزشگذاری، با گذر از باورهای رایج و تا حدی مبتنی بر روشی پدیدار شناسانه صورت گیرد..... تبار شناسی و بررسی تطبیقی مکتب نسخ ایرانی با مکاتب یاقوتی و عثمانی از مباحث دیگری است که در حد حوصله کتاب به آن پرداخته شده است....
این کتاب به قلم پژوهشگر ارجمند جناب استاد علیرضا هاشمی‌نژاد در ۳۳۲ صفحه تالیف شده و توسط دارالکتابه مرکز طبع و نشر قرآن کریم در شمارگان ۱۰۰۰جلد منتشر گردیده است.
