مقدمه:
یکی از منابع مهم تحقیقاتی در حوزه علوم قرآنی، مصاحف کهنی است که در موزه‌های مختلف به عنوان آثار تاریخی نگهداری می‌شود. بررسی این مصاحف می‌تواند ابعاد جدیدی را نسبت به گزارش‌ها و نقل‌های قدما درباره بسیاری از علوم مرتبط با کتابت قرآن در قرون گذشته، روشن نماید. بدیهی است هر چه این مصاحف به قرون اولیه اسلام نزدیک‌تر باشد اهمیت آن از حیث چگونگی نگارش کلمات و قرائات و دیگر علوم بیشتر خواهد بود.
از امور مهم در علوم قرآنی، آشنایی مردم با تاریخ کتابت قرآن و سیر تطور و تکامل آن از عصر نزول تا زمان حاضر و همچنین آشنایی با علوم مرتبط با آن مانند رسم المصحف و ضبط المصحف، قرائات قرآن علائم وقف و ابتداء و... می‌باشد. این مرکز در ادامه تحقیقات میدانی خود در حوزه رسم‌الخط قرآن کریم و پس از بررسی مصاحف کهن در مدت پنج سال به گنجینه‌ای از تصاویر مصاحف خطی در دوره‌های مختلف تاریخی دست پیدا کرده است و بر همین اساس و با توجه به نیاز مخاطبان برای اولین بار سیری تصویری از تطور کتابت قرآن به دو زبان عربی و فارسی تهیه نمود و در نمایشگاه قرآن تهران و نمایشگاه کربلا در معرض دید عموم قرار داد. در این نوشتار سعی شده است برخی از ویژگی‌های این مجموعه برای علاقمندان ارائه گردد:
شیوه اجرا:
در این مجموعه از میان مصاحف کتابت شده از قرن اول تا چهاردهم هجری به معرفی حدود 70 مصحف پرداخته شده است به گونه‌ای که برای هر قرن 5 نسخه قرآنی انتخاب و بررسی شده است. این مصاحف از مشهورترین کتابخانه‌ها و موزه‌های دنیا و از شهرهای مهم جهان اسلام انتخاب و معرفی شده است.
اهداف:
1. تهیه بانک اطلاعاتی از مصاحف منتسب به قرون مختلف.
2. احیای میراث گرانبهای اسلامی به ویژه میراث شیعه و زدودن اتهام تحریف کلام‌الله مجید، در جهت همگرایی بیشتر جهان اسلام.
3. بررسی ویژگی‌های خاص مصاحف کهن از حیث رسم، ضبط و قرائات.
4. بیان اهتمام ایرانیان به کتابت قرآن در دوره‌های مختلف تاریخی
5. پاسخ به برخی از شبهات مستشرقان مبنی بر عدم پیشینه قرآن تا عصر نزول
6. ارائه آخرین دستاوردهای پژوهشی در حوزه علوم مرتبط با کتابت از رهگذر بررسی این مصاحف
7. ارزیابی و تحلیل آرای علمای علم رسم المصحف و قرائات با نتایج حاصل از تحقیق مصاحف کهن.
8. استخراج الگوی نگارشی کلمات قرآن در صدر اسلام با رویکردی جامع‌تر از آنچه ابوعمرو دانی و ابوداود گزارش کرده‌اند.
9. استخراج و پیشنهاد الگوی جامع رسم قرآن کریم با وفاق حداکثری در جهان اسلام
10. آشنایی با هنر تذهیب و کتاب آرایی در نگارش قرآن در دوره‌های مختلف تاریخی
مهمترین کتابخانه‌ها و موزه‌های مورد توجه در تهیه این سیر تطور عبارتند از:
1- کتابخانه آستان قدس رضوی
2- کتابخانه مجلس شورای اسلامی
3- موزه ملی ایران در تهران
4- کتابخانه آیت الله مرعشی قم
5- موزه حرم حضرت معصومه (س) قم
6- کتابخانه و موزه ملک
7- کتابخانه حرم امیرالمؤمنین در نجف
8- دار المخطوطات صنعا
9- کتابخانه ملی فرانسه
10- کتابخانه چستربیتی در ایرلند
11- مجموعه ناصر خلیلی در لندن
12- کتابخانه بریتانیا
13- کتابخانه والترز آمریکا
14- کتابخانۀ ایالتی برلین
دانلود فایل سیر تطور کتابت قرآن از عصر نزول تا زمان حاضر به زبان فارسی
تحمیل ملف مراحل تطور کتابة القرآن من عصر الوحی حتی العصر الحاضر بالعربیة
