در زمان رسول مکرم اسلام صلی الله علیه و آله و سلم و پس از نزول آیات الهی نگهداری از قرآن از دو طریق صورت میگرفت: یکی به طریق شفاهی(از راه حفظ کردن)؛ ودیگری به طریق نوشتاری (از راه کتابت و نوشتن آن). این دو طریق همواره مانند دو بازو یکدیگر را کمک میکردند؛ گاهی حافظه به مدد نوشتن میآمد و گاه به عکس. البته طریق شفاهی رواج بیشتری داشت اما اهتمام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به نوشتن قرآن موضوعی است قابل توجه که در این خصوص مطالب زیر را به ترتیب خواندنی است:
- در زمان رسول مکرم اسلام صلی الله علیه و آله و پس از نزول آیات الهی، آن حضرت به کتابت آیات نازل شده امر میفرمودند.
- با اینکه اعراب آن روزگار از حافظه خوبی برخوردار بودند و حفظ قرآن برای آنها آسان بود پیامبر اسلام به نوشتن قرآن تاکید ویژهای داشتند. این مسئله در تاریخ کتابت قرآن بسیار حائز اهمیت است چراکه سبب شد کتابت قرآن پس از رحلت پیامبر اکرم به شکل گستردهتری ادامه یابد، تا آنجا که امروزه هزاران نسخه کتابت شده از قرآن در سراسر جهان وجود دارد.
- حفظ قرآن از کمی و زیادی و انتشار قرآن از طریق نوشتن یکی از علتهای توجه خاص پیامبر به کتابت قرآن محسوب میشود.
- امیرالمومنین علی علیه السلام به عنوان «اولین کاتب وحی» در این خصوص میفرماید: «تمام آیههایی که خداوند متعال بر پیامبر نازل فرمود نزد من موجود است و پیامبر آنها را بر من املا میفرمود و من آنها را نوشتهام.»
- سایر کاتبان وحی که تعداد آنها را 43 نفر نیز برشمردهاند در خصوص اهتمام پیامبر گرامی اسلام به کتابت قرآن کریم مطالب مختلفی نقل کردهاند. چندین کاتب قرآن این عبارت را نقل نمودهاند: «هروقت بر پیامبر وحی نازل میشد، ما را احضار میفرمود و ما آیات قرآن را مینوشتیم.»
- علیبنابی طالب علیه السلام، ابی ابن کعب، حذیفة بن یمان و... از معروف ترین کاتبان وحی در عصر نزول قرآن هستند.
منبع: برشی از کتاب بررسی علمی تطبیقی رسم المصحف و ضبط المصحف، فصل یکم، کتابت قرآن در عهد رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم